wtorek, 13 listopada 2012

Współczynnik skurczu drewna - prawdy i mity .

W wielu miejscach sieci podawane są informacje na temat współczynnika skurczu drewna. Niestety większość źródeł bazuje na skurczu całkowitym wyrażanym w procentach. I tu zaczynają się schody.
 Drewno pęcznieje na wskutek wzrostu wilgotności.  Jednakże proces ten jest ograniczony tzn  punktem nasycenia włókien. Dla różnych gatunków drewna, poziom wilgotności punktu nasycenia włókien wynosi od 22 do 35 %. Jeżeli dla dwóch gatunków drewna współczynnik skurczu objętościowego będzie podobny, ale ich punkt nasycenia włókien będzie na różnych poziomach, to współczynnik skurczu dla zmiany o jeden procent wilgotności będzie dla obu gatunków różny.  Tak więc podanie wyłącznie wartości skurczu objętościowego nie jest miarodajnym wskaźnikiem porównawczym.
Aby obliczyć spęcznienie lub skurcz drewna, należy znać jego gatunek, rodzaj przekroju oraz wilgotność i wymiary.
Zmianę wymiaru drewna obliczymy z dużą dokładnością za pomocą wzoru :

A1 ( mm ) = A (mm)  x K x Z

Gdzie
A - wymiar elementu przy danej wilgotności
K - współczynnik skurczu na jeden procent zmiany wilgotności
Z - różnica wilgotności w %

Współczynnik K zmienia się w zależności od rodzaju przekroju. Dla przekroju promieniowego jest wyraźnie mniejszy niż dla przekroju stycznego.

Wartości współczynnika K dla podstawowych gatunków drewna : P = promieniowy , S = styczny , O = całkowity objętościowy (%)

sosna -  P = 0,17  ;  S = 0,31 ; O = 12,4
dąb - P = 0,18  ;  S = 0,28 ; O = 12,6
świerk  - P = 0,14 ; S = 0,24 ; O = 12,0
buk - P = 0,14  ;  S = 0,31 ; O = 17,6

Doskonale widać to na przykładzie porównania sosny i świerku.
Oba gatunki mają podobny skurcz całkowity , ale współczynnik skurczu przy zmianie wilgotności o jeden procent jest wyraźnie inny. Tak wiec przy identycznej zmianie poziomu wilgotności, świerk będzie bardziej stabilny niż sosna.


5 komentarzy:

  1. Witam,
    ciekawa stronka, fajne informacje.
    Ciekawi mnie jak Pan wyliczył wartości współczynnika K? Ja liczyłem według danych zawartych w książce Franciszka Krzysika i mi wyszły niektóre zbliżone a niektóre kompletnie inne. Oczywiście wartości maksymalnych kurczliwości również brałem z tej książki jak i PNW. Może ma Pan jakąś inną książkę i podzielił się taką informacją.
    Mój e-mail: onson@o2.pl
    Pozdrawiam
    Marcin

    OdpowiedzUsuń
  2. Akurat te dane pochodzą głównie z "Meblarstwo" Mętrak.

    OdpowiedzUsuń
  3. Dzięki za ten post. To bardzo istotne informacje dla producentów mebli, schodów oraz podłóg drewnianych.

    OdpowiedzUsuń
  4. "suszenie sosny
    jakie naddatki suszarnicze należy dać dla desek sosnowych przekrój 12x100mm
    jakie naddatki suszarnicze należy dać dla desek sosnowych przekrój 42x100mm
    do wilgotności 9% drewno z lasu

    suszenie dębu
    jakie naddatki suszarnicze należy dać dla desek dębowych przekrój 50x250mm
    jakie naddatki suszarnicze należy dać dla lamelek dębowych przekrój 5x250mm
    dla wilgotności 12% dąb

    Jaka jest zasada naliczania naddatku w zależności od przekroju dla tej samej różnicy wilgotności i tego samego drewna ? Inaczej mówiąc co się bardziej kalkuluje suszyć małe przekroju na gotowo czy duże przekroju i je rozcinać na gotowo jako suche ?

    dziękuje " iPM SPZOO

    OdpowiedzUsuń
  5. W normie europejskiej PN-EN 1313-1 podano wymiary tarcicy, które to odnoszą się do drewna o wilgotności 20 %. Nadmiary na zeschnięcia w normie europejskiej = wymiary grubości i szerokości zmieniają się i to niezależnie od gatunku o 0,25 % przy zmianie wilgotności drewna o 1 % . Jest to liczone w przedziale od 0% do około 30% - PNW.
    Stare normy polskie - nadmiary na zeschnięcie określa norma PN-57/D-03003.

    W necie znajdziecie Państwo także starą normę BN-85-7111-04 gdzie są naddatki na suszenie dla drewna iglastego.

    :) Można także :) kupić moją książkę, gdzie jest omówiony wzór obliczania naddatków oraz współczynniki zeschnięcia dla wszystkich podstawowych gatunków krajowych ....

    OdpowiedzUsuń