Anizotropia skurczu drewna.
Skurcz drewna jest zjawiskiem ciekawym i przebiega w różny sposób dla rożnych kierunków.
Można to zobrazować prostym przykładem.
Przyjmijmy, iż promień mierzony dla próbki mokrej R1
wynosi 150 mm. Adekwatny obwód koła opisanego na tym promieniu O1 wynosi 942,5 mm. Podczas
suszenia, drewno zsycha się w kierunki promieniowym o dajmy na to 10 mm. Daje nam to nowy promień R2
o długości 140 mm i nowy obwód O2 o długości 879,6 mm. Spadek
długości 10 mm po promieniu to około 6,7% z 150 mm. Różnica obwodów O1 –O2 to około
62,9 mm co daje około 6,7% z 942,5 mm. Ale … Ale skurcz w kierunku stycznym
jest zwykle dwa razy większy niż w kierunku promieniowym ( np. buk) ,
co powoduje zmniejszenie wymiaru O2 o dodatkowe kilkanaście lub
kilkadziesiąt mm. Dla buka będzie to brak długości obwodu o jakieś 63 mm, co daje pęknięcie o kącie około 24'. W związku z brakiem proporcji pomiędzy zmianą długości po promieniu a zmianą długości po obwodzie, musi pojawić się pękniecie.
Szerokość pęknięcia lub sumy pęknięć to brakujące milimetry w długości obwodu O2. O tym jak szerokie będzie pękniecie zdecyduje
rodzaj suszenia, gatunek drewna, usłojenie, wady budowy oraz rodzaj siedliska.
Dlatego możemy tylko teoretycznie obliczyć w przybliżeniu szerokości pęknięć,
co nie zawsze pokrywa się z rzeczywistością dla danego plastra drewna.
W poniższej tabeli zebrano
średnie współczynniki skurczu (na 1%
zmiany wilgotności) dla kilku popularnych gatunków drewna (na podstawie Meblarstwo C. Mętraka).
Gatunek drewna
|
Kierunek
promieniowy
|
Kierunek styczny
|
sosna
|
0,17
|
0,31
|
świerk
|
0,14
|
0,24
|
modrzew
|
0,21
|
0,4
|
jodła
|
0,13
|
0,31
|
dąb
|
0,18
|
0,28
|
jesion
|
0,19
|
0,3
|
wiąz
|
0,13
|
0,32
|
buk
|
0,14
|
0,31
|
brzoza
|
0,27
|
0,31
|
klon
|
0,21
|
0,34
|
olcha
|
0,16
|
0,23
|
topola
|
0,14
|
0,27
|
lipa
|
0,26
|
0,39
|
osika
|
0,2
|
0,32
|
Jak widać, skurcz i pęcznienie w kierunku promieniowym jest wyraźnie niższy niż w kierunku po obwodzie, czyli stycznym. Dlatego drewno wielkowymiarowe pęka .
. Karol Kopeć