Barwice drewna. Sinizna - mity i fakty.

Surfując po internecie natrafiłem na fora internetowe, na których "specjaliści" doradzali internautom, co to jest sinizna i czym grozi jej obecność w drewnie. Takiej dawki idiotyzmów i uproszczeń nie byłem w stanie przyjąć bezboleśnie. Napisanie informacji, iż zasiniałe drewno konstrukcyjne nadaje się wyłącznie na opał powinno być ścigane z urzędu. W związku z tymi i innymi niedorzecznościami napiszę trochę o siniźnie drewna.
Co to jest rozkład drewna spowodowany działaniem grzybów?
Rozkład drewna zwany potocznie hubą lub zgnilizną  dzielimy na brunatny, biały i szary.
Rozkład brunatny - grzyby rozkładają  celulozę .
Rozkład biały - grzyby rozkładają zarówno celulozę jak i ligninę.
Rozkład szary ( pleśniowy)- powierzchniowy, powolny rozkład wszystkich składników drewna.
Jak widać z powyższego, nigdzie nie było mowy o siniźnie.   Grzyby wywołujące barwice ( w tym i siniznę ) drewna nie niszczą ścian komórkowych drewna a jedynie zabarwiają drewno na sino-niebieski, brązowy, szarawo-niebieski i czerwonawy kolor. Sinizna nie wpływa znacząco na zmianę właściwości mechanicznych drewna . W  drewnie gatunków iglastych, najczęściej wykorzystywanym w budownictwie drewnianym,  popularną odmiana barwic jest sinizna. Strzępki grzybów sinizny przedostają się z komórki do komórki poprzez niezamknięte jamki lub poprzez ścianki komórek. Pożywieniem dla grzyba są głównie substancje odżywcze zawarte w  komórkach miękiszowych drewna bielu. Drewno twardzieli ma zamknięte jamki oraz nie posiada żywych komórek miękiszowych, co powoduje brak występowania sinizny w tej  strefie. Zarodniki grzybów powodujących sinizny są praktycznie wszędzie, tak wiec nie jest możliwe unikniecie zarażenia sinizną drewna tartacznego. Wyróżnia się dwa rodzaje sinizn. Jest to tak zwana sinizna pierwotna i sinizna wtórna. Sinizna pierwotna występuje tak w ściętym drewnie okrągłym, jak i w drewnie przetartym.
Sinizna wtórna występuje w elementach suszonych i obrobionych, które uległy zawilgoceniu.  Grzyby powodujące siniznę najlepiej rozwijają się w zakresie temperatur od około 20' do około 30'C. Poniżej i powyżej tego zakresu grzyby rozwijają się wolniej lub przechodzą w stan uśpienia. W suszarnictwie przyjmuje 30'C się za bezpieczną temperaturę początku procesu suszenia. Jeżeli chodzi o wilgotność drewna , to najlepiej rozwijają się w przedziale od około 33 do 82%. Minimalna wilgotność drewna potrzebna do rozwoju grzybów wynosi około 22%. Zakresy temperatur i wilgotności są różne dla różnych gatunków grzybów powodujących sinizny, tak więc podane wyżej wartości są uśrednione i mają na celu przybliżenie istoty sprawy.  W celu zapobieżenia wystąpienia sinizny stosuje się tz. składowanie mokre drewna okrągłego, składowanie drewna w korze z jednoczesnym zabezpieczeniem czół, zabiegi chemiczne polegające na opryskiwaniu, polewaniu lub moczeniu drewna w roztworach środków przeciw siniźnie, suszenie "na słońcu", suszenie naturalne lub wymuszone.  W związku z szybkim osuszeniem jedynie zewnętrznej warstwy drewna zarażonego zarodnikami  można spotkać się z przypadkiem wystąpienia sinizny wewnętrznej. Drewno zabezpieczone chemicznie lub poprzez przesuszenie powierzchniowe, które składowane jest w warunkach pozwalających na rozwój sinizn, nie wykazuje  powierzchniowych śladów zasinienia jednak po rozcięciu ukazuje się nam wewnętrzna zasiniała warstwa.  Drewno, jako substancja  nie jest zabarwione przez grzyby a siny kolor spowodowany jest wyłącznie zabarwieniem strzępek grzyba. Strzępki grzybów przyjmują sino - czarne zabarwienie pod wpływem światła. Strzępki niektórych gatunków są bezbarwne do chwili obumarcia, kiedy to zabarwiają się na kolor brunatny.
Reasumując, oprócz bezwzględnie negatywnego wpływu na estetykę, sinizny nie mają wpływu na wytrzymałość drewna.
Dla osób pragnących zgłębić ten temat, proponuję lekturę :
-A.Krajewski, P.Witomski "Ochrona drewna"  ( doskonała książka, w pełni polecam jej zakup :))))
-F.Krzysik "Nauka o drewnie"
-Praca zbiorowa " Ochrona budynków przed korozją biologiczną"

Karol Kopeć